ΟΡΕΙΝΗ ΦΩΚΙΔΑ : Ο ΠΑΡΑΓΚΩΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑΣ

                              (Μαυρολιθάρι)

''Ορεινοί'' Προβληματισμοί

    Μεστή, τεκμηριωμένη, ουσιώδης, περιγραφικότατη και παρ' ότι μακροσκελής, εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, η άποψη του συνδημότη μας κου Ανδρέα Καλοθανάση, για το ''χαμένο όνειρο'' της Ανάπτυξης των ορεινών όγκων της Φωκίδος.  Για τον θησαυρό της γεννήτορος γης μας, του οποίου το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον έχει ταυτιστεί με το επιχειρηματικό κέρδος ελαχίστων
και όχι με την ευημερία του συνόλου των κατοίκων αυτού του τόπου.  Ειδικότερα των ανθρώπων, οι οποίοι εξακολουθούν να παραμένουν επιμένοντας, στις εστίες τους, στις σπαρμένες Κοινότητες, επάνω στα 4 (τέσσερα) βουνά της Φωκίδος.

Συμφωνούμε επαυξάνοντας, μιας και η λύση είναι εμπρός μας και στο χέρι μας.

********************************************

ΟΡΕΙΝOI ΟΓΚOI ΤΟΥ Δ. ΔΕΛΦΩΝ & ΑΞΙΟΒΙΩΤΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Είναι τοις πάσι γνωστόν, ότι ένα μεγάλο ποσοστό της γεωγραφικής έκτασης του Δήμου μας είναι ορεινό. Είναι όμως άγνωστο στους πολλούς, ότι στον Εθνικό Αυτοδιοικητικό χάρτη, ο Δ. Δελφών κατέχει τη μοναδικότητα να περιλαμβάνει τέσσερεις (4) πολύ μεγάλους ορεινούς όγκους.

Γκιώνα - Βαρδούσια - Οίτη - Παρνασσός

Μια μοναδικότητα, που ενώ θα μπορούσε να λειτουργήσει στην κατεύθυνση της στοχευμένης αξιοποίησης και ανάπτυξης του ιδιαίτερου αυτού «προϊόντος», αντίθετα, τείνει να παγιωθεί πλέον στη συνείδηση των κατοίκων, ως μια τροχοπέδη που νομοτελειακά οδηγεί σε μη αναστρέψιμη πορεία προς την εγκατάλειψή του .

Αν τώρα, συνυπολογίσουμε και την ευνοϊκή αλληλεπίδραση που τα βουνά μπορούν να έχουν με τα υπόλοιπα συγκριτικά πλεονεκτήματα του Δήμου μας, τον αρχαιολογικό χώρο των Δελφών, τον παραδοσιακό ελαιώνα, τους παραδοσιακούς οικισμούς, την παρθένα ακτογραμμή κλπ, τότε αναζωπυρώνεται στον κοινό νου ο προβληματισμός του «τις πταίει» κι αυτός ο ευλογημένος τόπος παραμένει εδώ και δεκαετίες σε τροχιά υπανάπτυξης και πληθυσμιακής συρρίκνωσης. Αλλά αυτό είναι ένα ερώτημα που σε κατοπινούς καιρούς, θα αποτελέσει πεδίον δόξης λαμπρόν, σε κοινωνικούς, οικονομικούς και ιστορικούς αναλυτές.

Όμως εδώ, δεν αναζητούμε να δώσουμε απαντήσεις στο ερώτημα πως φθάσαμε στο σήμερα, αλλά στο πως μπορούμε να πορευθούμε στο αύριο. Κι αυτό όχι γιατί απλά, σαν τοπική κοινωνία, έχουμε την ανάγκη να οριοθετήσουμε ένα επόμενό μας βήμα, αλλά γιατί είμαστε «καταδικασμένοι» να πετύχουμε στο επόμενό μας βήμα.

Όπως πριν μερικά χρόνια, βρέθηκαν σε καίριο σταυροδρόμι τα ορεινά χωριά της Δ.Ε. Παρνασσού και με τις επιλογές και αποφάσεις τους χάραξαν ένα ευοίωνο μέλλον, έτσι σήμερα, τα ορεινά χωριά της Δ.Ε. Γραβιάς και αυτά της Δ.Ε. Καλλιέων, βρίσκονται μπροστά σε επιλογές που αν δεν είναι οι σωστές, η επόμενη κιόλας ημέρα θα τα βρει με μη αναστρέψιμες εξελίξεις (άλωση των τελευταίων παρθένων περιοχών από τη μεταλλευτική δραστηριότητα και αθρόα εγκατάσταση μεγάλων έργων Α.Π.Ε.

Έτσι, για όλους όσους αγαπάμε τον τόπο μας και τα βουνά του, και θέλουμε να τα παραδώσουμε σ’ αυτό που αγαπάμε ακόμη περισσότερο, τα παιδιά μας, η απάντηση δεν μπορεί να είναι άλλη από την «ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΟΡΕΙΝΩΝ ΟΓΚΩΝ ΜΕ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΤΗΝ ΗΠΙΑ & ΑΞΙΟΒΙΩΤΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ». Ήπια, γιατί την ανάπτυξη αυτή σίγουρα, δεν μπορούμε να την αναμένουμε από φαραωνικά για την περιοχή έργα, όπως τα χιονοδρομικά κέντρα, το χιονικό χωριό των Βαρδουσίων, το πάρκο ΜΟΕΤΑΒ της Οίτης, την τεχνιτή λίμνη της Γκιώνας κλπ. Και αξιοβίωτη γιατί θα πρέπει να τελείται πάντα σε διαλεκτική αρμονία και με σεβασμό στον άνθρωπο και το φυσικό και πολιτισμικό του περιβάλλον, μέσα στο οποίο αυτός εντάσσεται ειρηνικά και δημιουργικά, ως οργανικό και αναπόσπαστο μέρος του και όχι ως κυρίαρχος, ιδιοκτήτης ή εκμεταλλευτής του (ορισμός του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου).

Η ήπια και αξιοβίωτη ανάπτυξη μπορεί να έρθει μόνο με την απονομή του σεβασμού σ’ ένα μεγαλειώδες φυσικό περιβάλλον, το οποίο διαχρονικά ανέλαβε το ρόλο να σφυρηλατεί ανθρώπινους χαρακτήρες και κοινωνικές αξίες που σήμερα γίνονται ξανά επίκαιρες και αναγκαίες. Έτσι, χρέος μας είναι:

- ΣΧΟΟΑΠ - ΠΠΧΣΑΑ. Να επικρίνουμε και να αναδιαρθρώσουμε όσες προτάσεις και συμπεράσματα των αρχικών φάσεων των Σχεδίων Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτών Πόλεων δεν συμπλέουν με τη φιλοσοφία της εναλλακτικής μορφής ανάπτυξης και ειδικότερα την μεταλλευτική δραστηριότητα, τις εγκαταστάσεις ΑΠΕ, βιομηχανιών κλπ. Παράλληλη άσκηση πίεσης στην διαδικασία αναθεώρησης και εξειδίκευσης του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας. Επίσης θα πρέπει τα Σχέδια των τριών βορείων ορεινών Δ. Ε. να αντιμετωπιστούν από το Δήμο ενιαία, ώστε να διασφαλιστεί η χωροταξική ενότητα και συνέχεια στην περιοχή.

- ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ. Απαιτείται οριοθέτηση της εξορυκτικής δραστηριότητας, έτσι ώστε να μην εμποδίζεται η ανάπτυξη και άλλων παραγωγικών δραστηριοτήτων. Η υποχρεωτική υλοποίηση υπογείων μεθόδων εξόρυξης που πάντα θα συνοδεύονται από υδρογεωλογικές μελέτες, μαζί με αποτελεσματικό σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων (στείρων) των μεταλλείων και την πραγματική αποκατάσταση του τοπίου, αποτελούν τις προϋποθέσεις μιας ειρηνικής και υγιούς συνύπαρξης ανθρωπίνων κοινωνιών και εκμετάλλευσης φυσικών πόρων στα πλαίσια μιας αξιοβίωτης ανάπτυξης. Απαγόρευση οποιασδήποτε ερευνητικής ή εξορυκτικής δραστηριότητας στο τμήμα της Γκιώνας που έχει ενταχθεί στο Δίκτυο Ναtura 2000 ως GR2450007, με την ονομασία «Κορυφές όρους Γκιώνα, χαράδρα Ρεκά, Λαζόρεμα και βαθιά Λάκκα», ως το πλέον ευαίσθητο οικοσύστημα όλης της περιοχής.

- ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Α.Π.Ε.). Βασιζόμενοι στο αρνητικό οικονομικό και περιβαλλοντικό ισοζύγιο που αποφέρουν, δηλαδή, μικρά και προσωρινά οφέλη σε σχέση με μεγάλες και μόνιμες ζημιές, καταλήγουμε ότι ειδικά οι γιγάντιες εγκαταστάσεις ανεμογεννητριών δεν προάγουν κανένα είδος ανάπτυξης, ιδιαίτερα σε τόσο ορεινές και δύσβατες περιοχές σαν κι αυτή που εξετάζουμε. Όσον αφορά τα Υδροηλεκτρικά Έργα που ήδη έχουν αδειοδοτηθεί, θα πρέπει τα χωριά με τοπικές συνελεύσεις, να αποφασίσουν για το μέλλον των υδατορεμάτων με τα οποία γειτνιάζουν και συνήθως αποτελούν για τους κατοίκους τους αναπόσπαστες πηγές ζωής. Αναγκαία είναι η αναζήτηση δυνατότητας υλοποίησης μικρότερης κλίμακας έργων Α.Π.Ε. με συμμετοχή του Δήμου και σκοπό την δημοτική χρήση της παραγόμενης ενέργειας κι όχι την πώλησή της.

- ΟΡΕΙΝΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. Ένας Δήμος με όραμα, θα μπορούσε να εμπνεύσει και προσανατολίσει τους δημότες του σε νέους επιχειρηματικούς ορίζοντες. Π.χ. θα μπορούσε να θεσπίσει κριτήρια για ποιοτικότερη παροχή τουριστικών υπηρεσιών (προσφέροντας τη δυνατότητα επιμορφωτικών σεμιναρίων, δίνοντας τη ευκαιρία για επισκέψεις σε ανάλογους επιτυχημένους προορισμούς κλπ.). Όσους θα ανταποκριθούν σ’ αυτό το κάλεσμα και ικανοποιήσουν τα ποιοτικά κριτήρια, ο Δήμος θα αναλάβει να τους εντάξει σε ένα δίκτυο συνεργαζόμενων επιχειρήσεων με προσφορά εκπτωτικών κουπονιών σε επιλεγμένα σημεία και να τους προωθήσει μέσω εκστρατείας που θα ηγηθεί. Τόνωση του εσωτερικού τουρισμού με πιλοτική λειτουργία τις ημέρες των αργιών, γραμμής δημοτικού mini-bus, που θα συνδέει το Σιδηροδρομικό Σταθμό Μπράλου με τα ορεινά χωριά. Συγχρόνως, ο Δήμος πρέπει να ενθαρρύνει την επιχειρηματικότητα στον πρωτογενή τομέα -αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή- αλλά με στόχο την επί τόπου μεταποίηση των προϊόντων δηλ. την καθετοποίηση της παραγωγής και να προωθεί πρωτοβουλίες για δημιουργία ΚΟΙ.Σ.ΕΠ. (Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις).

- ΔΕΛΦΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ. Θεσμοθέτηση μιας περιοχής που θα συμπεριλαμβάνει το Δελφικό Τοπίο και τους ορεινούς όγκους του Δήμου σε έναν ευρυτέρου ενδιαφέροντος προορισμό, ο οποίος θα εστιάζεται στον διεθνή τουρισμό. Στόχος η δημιουργία ενός πακέτου "Τουριστικού Ελληνικού Υπερπροορισμού" που θα προσφέρει αρχαιότητες-θάλασσα-παράδοση-ορεινή φύση, παρέχοντας προτάσεις για θερινές και χειμερινές επισκέψεις. Η μεγάλη ποικιλία παροχών του συγκεκριμένου προϊόντος, το καθιστούν μοναδικό και πολύτιμο για την τοπική και εθνική οικονομία. Βασικός στόχος και προϋπόθεση, είναι η αλλαγή του χαρακτήρα των ορεινών περιοχών στο "Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό" από εναλλακτικό, σε κύριας χρήσης τουρισμό.

- ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ. Δημιουργία και σήμανση ολοκληρωμένου δικτύου μονοπατιών για διάφορες χρήσεις (πεζοπορία, ποδηλασία, ιππασία). Σύνδεση τόσο των χωριών μεταξύ τους, όσο και των ορεινών όγκων με αυτά. Αξιοποίησή τους και με διοργάνωση αγώνων ορεινού τρεξίματος και ποδηλάτου που αποτελεί πανελληνίως την πλέον επιτυχημένη συνταγή για ορεινή τουριστική τόνωση. Άμεση εκπόνηση μελέτης κατασκευής καταφυγίου στην περιοχή Κέδρος της Γκιώνας για την αναβάθμιση του ορειβατικού ενδιαφέροντος του βουνού. Διαμόρφωση επιλεγμένων χώρων για παραποτάμιες δραστηριότητες και σύνδεσή τους με το δίκτυο μονοπατιών. Δημιουργία Δημοτικού περιπτέρου στη θέση Βρύζες, με σκοπό την ενημέρωση των επισκεπτών και την προβολή και πώληση των τοπικών προϊόντων. Δημιουργία θέσεων αναψυχής και παρατήρησης με ξύλινα κιόσκια, σε επιλεγμένα σημεία της περιοχής.

- ΥΔΑΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ. Οι ορεινοί όγκοι του Δήμου μας έχουν ιδιαίτερη σημασία από την άποψη των υδατικών πόρων. Δυτικά περικλείουν και τροφοδοτούν τη λεκάνη του Μόρνου και ανατολικά διαμορφώνουν ένα υδρογραφικό δίκτυο που καταλήγει στον Κηφισό. Η Ελλάδα έχει ενσωματώσει στο Ν.3119/2003 την Κοινοτική Οδηγία-πλαίσιο για το νερό, σύμφωνα με την οποία, η λεκάνη απορροής των ποταμών αντιμετωπίζεται ως ένα ενιαίο σύνολο και όχι με διοικητικά κριτήρια. Η χώρα έχει υποχρέωση να καταρτίσει σχέδια διαχείρισης των υδάτων για κάθε λεκάνη απορροής ποταμού, όπως προβλέπει η οδηγία-πλαίσιο για το νερό (2000/60/EC). Τέτοια σχέδια πρέπει να υπάρξουν και για την περιοχή μας, που ενσωματωμένα σ’ ένα δημοτικό σχέδιο διαχείρισης και προστασίας του νερού, να αποτελέσουν σημείο αναφοράς και ανάσχεσης σε οποιαδήποτε μελλοντική ποσοτική ή ποιοτική απειλή του.

- ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΟΙΤΗΣ, ΒΑΡΔΟΥΣΙΩΝ, ΓΚΙΩΝΑΣ ΚΑΙ ΛΕΚΑΝΗΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΤΟΥ ΜΟΡΝΟΥ. Το παραπάνω σύμπλεγμα πρέπει να κηρυχθεί Εθνικό Πάρκο ώστε να διασφαλιστεί η προστασία της περιοχής. Ο Εθνικός Δρυμός Οίτης πρέπει να επεκταθεί και να κηρυχθούν πυρήνες σε Βαρδούσια και Γκιώνα. Ο χώρος αυτός καλύπτει όλες τις προϋποθέσεις και τα κριτήρια που θέτει η Πολιτεία για τον χαρακτηρισμό του. Ας σημειωθεί εδώ, πως από το 2000 έχουν αναγνωριστεί στον Ελλαδικό χώρο δεκατέσσερα (14) Εθνικά Πάρκα! Επίσης, πρέπει να συνοδευτεί από ίδρυση Φορέα Διαχείρισης. Αυτός θα αναλάβει να εκπονήσει Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες και να καταρτίσει σχέδια διαχείρισης, που να εξειδικεύουν τους όρους και περιορισμούς άσκησης δραστηριοτήτων.

Ανδρέας Καλοθανάσης – μέλος των «ΠΟΛΙΤΩΝ ΣΤΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ»