ΠΕΡΙ ΤΗΣ (κακής) ΤΥΧΗΣ ΤΟΥ ΕΛΑΙΩΝΟΣ ΑΜΦΙΣΣΗΣ - άρθρο

ΕΔΩ, ο ΕΛΑΙΩΝΑΣ ζει ακόμη

τη δική του Τραγωδία

του Νίκου Δρόλαπα

Βρέχει…πνιγόμαστε. Φωτιά…. καιγόμαστε. Κλαίμε κάθε φορά, με την ευχή να είναι η τελευταία καταστροφή. Να όμως που δεν είναι η τελευταία.

Κι αυτό, γιατί μετά από τόσα και τόσα, δεν έχουμε καταφέρει ως κράτος να δημιουργήσουμε ένα σύγχρονο και απόλυτα λειτουργικό θεσμικό πλαίσιο Πολιτικής Προστασίας, με τη δημιουργία μιας νέας Ειδικής Υπηρεσίας, που θα έχει τον απόλυτο έλεγχο και συντονισμό για την αντιμετώπιση των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Ίσως τότε, κριθεί αναγκαία και η ίδρυση Σχολής Πολιτικής Προστασίας για τη παραγωγή ειδικευμένων στελεχών.

Η Πολιτική Προστασία είναι ανύπαρκτη, σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Δεν υπάρχει κανένας συντονισμός στο πεδίο των επιχειρήσεων. Ποιος συντονίζει ; το Υπουργείο, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, η Πυροσβεστική, η Τροχαία, η Περιφέρεια, ο Δήμος ; Αυτό το κενό Συντονισμού ανατρέπει τα πάντα στις κρίσιμες ώρες.

Τι έγινε στο Μάτι ; Πως άφησαν τον κόσμο να καεί ζωντανός ;

Η αλήθεια είναι ότι υπήρξε ταχύτατη εξάπλωση της πυρκαγιάς και λόγω ανέμων, αλλά και επειδή ο οικισμός ήταν κτισμένος μέσα στο πευκοδάσος, με στενούς δρόμους, μεγάλα επιμήκη οικοδομικά τετράγωνα, ελάχιστες διαφυγές προς τη θάλασσα, οι πιο πολλές φραγμένες και γκρεμός σχεδόν σε ολόκληρο το μήκος της ακτογραμμής. Πολυάριθμες τέτοιες περιπτώσεις σε όλη τη χώρα.

Αυτή ήταν η υφισταμένη κατάσταση. Κακή, κάκιστη. Εκεί όμως επάνω, σε αυτά τα δυσμενή δεδομένα, τη μεγάλη αυτή επικινδυνότητα, όφειλαν οι υπηρεσίες Πολιτικής Προστασίας της Γενικής Γραμματείας, των εκεί Δήμων και της Περιφέρειας, να έχουν προβλέψει και μελετήσει, στα πλαίσια του σχεδίου « ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ » και των άλλων σχετικών διατάξεων, επί τόπου, όλα τα πιθανά αλλά και απίθανα σενάρια αντιμετώπισης κινδύνων. Έτσι μόνο θα μπορούσαν να εντοπίσουν τα προβλήματα και τότε που είχαν όλο το χρόνο στη διάθεσή τους να τα επιλύσουν κατά το δυνατόν και να καταστρώσουν την επιχειρησιακή τακτική που θα ακολουθούσαν σε ώρα ανάγκης.

Θα γνώριζαν εκ των προτέρων, πως θα πραγματοποιούσαν την εκκένωση του οικισμού και τη διαφυγή των κατοίκων και επισκεπτών από προκαθορισμένους δρόμους, για να μην εγκλωβισθούν και κυκλωθούν από τη φωτιά. Θα είχαν αποφασίσει πώς θα ενημέρωναν τους πολίτες. Γιατί, δεν ειδοποίησαν ούτε με σειρήνα πυροσβεστικού ή αστυνομικού οχήματος, ούτε με μεγαφωνικές ειδοποιήσεις, ούτε χτύπησαν τις καμπάνες, ούτε από ραδιόφωνο ή τηλεόραση, ούτε με αποστολή στα κινητά μαζικών μηνυμάτων SMS, ούτε μέσω του αριθμού εκτάκτου ανάγκης 112 ;

Κρύφθηκαν όλοι. Επέδειξαν εγκληματική ανευθυνότητα. Κανείς δεν ήξερε τι να κάνει. Αν έπρεπε να δώσει και ποια εντολή. Ο ένας έριχνε τις ευθύνες στον άλλο.

Οι Δήμαρχοι της περιοχής Ραφήνας - Μαραθώνα, με τις δηλώσεις τους έδειχναν ότι δεν έχουν ασχοληθεί και πολύ μετο αντικείμενο των εκτάκτων αναγκών που κλήθηκαν να διαχειρισθούν.

Κάπως έτσι βιώσαμε και εμείς εδώ από πυρκαγιά, ευτυχώς χωρίς θύματα, τη τεράστια Πολιτισμική, Ιστορική, Περιβαλλοντική και Οικονομική καταστροφή του διασημότερου ΕΛΑΙΩΝΑ του Δελφικού Τοπίου, από την ανοργανωσιά, την αδιαφορία και τις λαθεμένες επιλογές των πρώην αιρετών της Αντιπεριφέρειας και του Δήμου Δελφών.

Τότε, έριχνε ο ένας τις ευθύνες στον άλλο. Η κ. Γιώτα Γαζή είχε δώσει χρήματα στον Δήμο για έργα πυρασφάλειας και δήλωνε χαρακτηριστικά, ότι οι ευθύνες είναι οριζόντιες, ισομοιράζοτας τις ευθύνες με τον τότε Δήμαρχο Δελφών κ. Ν. φουσέκη, αφού και οι δύο είχαν αρμοδιότητα για τη Πολιτική Προστασία. Βέβαια, ο κ. Φουσέκης, όπως ο ίδιος είχε παραδέχθηκε σε συνέντευξή του στη τηλεόραση του Στάρ Λαμίας, είχε δώσει εντολή και έφυγαν λίγο μετά το μεσημέρι τα εναέρια μέσα που επιχειρούσαν, με αποτέλεσμα η φωτιά να φουντώσει ξανά και να διπλασιασθεί σχεδόν η καμένη έκταση του Ελαιώνα.

Πέρασαν πέντε χρόνια από τη μεγάλη πυρκαγιά της 5^ης Αυγούστου του 2013, από την οποία κάηκαν 60.000 ελαιόδενδρα σε έκταση 5.000 στρεμμάτων. Συνέβησαν όμως τόσα πολλά, που αξίζει μια πολύ σύντομη ιστορική αναδρομή για την εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων.

Η Πολιτική Προστασία στη Περιφέρεια και τον Δήμο Δελφών ήταν και είναι ακόμη και σήμερα ανύπαρκτη. Αναπαυμένοι οι αιρετοί και τα περιβάλλοντά τους στα αγαθά της εξουσίας, δεν έχουν να επιδείξουν καμία δραστηριότητα στην οργάνωση της προστασίας των ευάλωτων περιοχών, είτε πρόκειται για οικισμούς, είτε για Σχολεία, ή Θρησκευτικά, Ιστορικά, ή Πολιτισμικά μνημεία, για δασώδεις εκτάσεις , καλλιέργειες, κλπ.

Το πρωταρχικό στοιχείο που είναι η ΠΡΟΛΗΨΗ, έναντι οιασδήποτε φυσικής καταστροφής, φαίνεται ότι δεν τους απασχολεί. Πιθανότατα δεν έχουν ξεφυλλίσει τις διατάξεις και τα σχέδια Πολιτικής Προστασίας, τον ‘’Ξενοκράτη’’, για να έχουν ένα ώριμο κριτήριο για τη σπουδαιότητα και την αξία της πρόληψης και ποιες ενέργειες αυτή περιλαμβάνει.

Ανέθεσαν σε διοικητικούς υπαλλήλους της προτίμησής τους το σοβαρότατο αυτό αντικείμενο, αδιαφορώντας αν έχουν τις γνώσεις και τις ικανότητες να οργανώσουν την άμυνα του τόπου έναντι των κινδύνων.

Έπρεπε να είχαν οργώσει ολόκληρο το Νομό, είτε ως Συντονιστικό όργανο, είτε μεμονωμένα ως υπηρεσίες, για να σχεδιάσουν με εναλλακτικά σενάρια, ανάλογα τις ενέργειές τους σε ώρα ανάγκης. Ποτέ δεν έκαναν ασκήσεις προσομοίωσης , ποτέ δεν ζήτησαν τη σύνταξη μελετών για τη κατασκευή υποδομών, ως υδροδοτικά πυροσβεστικά δίκτυα, οδούς προσπέλασης, αντιπυρικές ζώνες , δεξαμενές, καθαρισμός σε ρέματα και αρδευτκούς αύλακες από την άγρια βλάστηση κ.ά. , ώστε να παρεμποδίσουν τη μετάδοση της φωτιάς και να είναι προετοιμασμένες οι υπηρεσίες αυτές για την ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ των διάφορων καταστροφών.

Πολύ δε περισσότερο, δεν τους απασχόλησε και η μετά από μία καταστροφή ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ των ζημιών και η ανασύσταση του περιβάλλοντος. Αν και έχουν περάσει πέντε χρόνια από τη πυρκαγιά, ο Ελαιώνας παραμένει στην ίδια κατάσταση και κυρίως, απροστάτευτος. Τον έχουν εγκαταλείψει στη μοίρα του.

Εκείνο όμως που φαντάζει σαν σκιά του παρελθόντος, είναι η συντονισμένη προσπάθεια των νυν και τέως αιρετών και όσων απαρτίζουν το τοπικό σύστημα που λυμαίνεται την εξουσία, να συγκαλύψουν με κάθε τρόπο τις ευθύνες τους. Και το χειρότερο ; να μην κάνουν τίποτα, επειδή φοβούνται, ότι έτσι θα τις αναδείξουν εμπράκτως.

Είναι τα ίδια πρόσωπα που οδήγησαν σε μαρασμό και μιζέρια τη περιοχή αλλά και τον Νομό ολόκληρο, με πηγή δύναμης το πελατειακό κράτος, τις ‘’νόμιμες’’ παρανομίες, τις « διευκολύνσεις » στους ‘’ημετέρους’’ και τους εκατοντάδες ρομά του Δημοτολογίου και των εκλογικών καταλόγων. Είναι τα πρόσωπα που καιροφυλακτούν να εμφανισθούν στο πολιτικό προσκήνιο, για να επαναλάβουν τα ίδια.

Όταν συνέβη το κακό, ασκήθηκε αυτεπάγγελτη δίωξη και επιχειρήθηκε με κάθε τρόπο η επίσπευση δίκης με μοναδικό κατηγορούμενο τον αλλοδαπό εργάτη και μάρτυρα τον εκπρόσωπο της εργολαβικής εταιρείας. Ο εργάτης, με δυσανάλογη της κοινωνικής και οικονομικής του θέσης υπεράσπιση, παρακαλούσε να δικαστεί, σα να είχε ενεργήσει για τον εαυτό του τις πράξεις που προκάλεσαν τη μεγάλη κι ανεπανόρθωτη καταστροφή.

Αν δεν υπήρχε η κινητοποίηση, η επιμονή, οι συσκέψεις κι ο συντονισμός στα δικηγορικά γραφεία, οι δύσκολες έρευνες, οι συνεχείς επισημάνσεις μας στο τοπικό τύπο και η συνδρομή του βουλευτή Βοιωτίας και μάρτυρα στην υπόθεση Γιάννη Σταθά και του τότε Βουλευτή Αθηνών Βασίλη Καπερνάρου, με παραστάσεις και στον Άρειο Πάγο, η δίκη θα είχε κλείσει. Και η μεγαλύτερη οικολογική και όχι μόνο καταστροφή στην Ελλάδα πάνω απ’ την Πελοπόννησο απ’ την μέση Τουρκοκρατία κι ύστερα, θα είχε κλείσει ως ένα ατυχές συμβάν.

Βέβαια, οι Βουλευτές του Νομού μας δεν έχουν χρόνο να ασχοληθούν με τα καυτά προβλήματα του τόπου μας, γιατί ασκούν Υψηλή πολιτική δι΄ αλληλογραφίας.

Εν όψει "εμποδίων^’’ και δυστοκιών στην πρόοδο της υπόθεσης, ζητήθηκε ολοκληρωμένη διερεύνηση και τελικά συντάχθηκε ένα νέο, πιο "περιεκτικό" κατηγορητήριο, αλλά και πάλι χωρίς να συμπεριλάβει και όλους όσους ευθύνοντο για τη καταστροφή. Ανάμεσα στους κατηγορουμένους δεν συμπεριλαμβανόταν εκπρόσωπος του Ελληνικού Δημοσίου, ούτε και συγκεκριμένοι αιρετοί με ομολογημένες δημόσια ευθύνες.

Η υπόθεση αυτή πέρασε δια πυρός και σιδήρου, από χειρότερες των Ομηρικών συμπληγάδες, καθόσον, το εκτελούμενο δημόσιο έργο από το οποίο προέκυψε η καταστροφή, αποτελεί μία τυπική περίπτωση από τα τόσα που έχουν γίνει και δεν άσχετα με τητωρινή κατάσταση στην οποία έχει κατρακυλήσει η χώρα.

Όμως, στο Δικαστήριο καταδείχτηκε πλήρως η σωρεία των παρανομιών, ελλείψεων, αμελειών, η μη τήρηση των υποχρεώσεων, η απουσία μέτρων πυρασφάλειας, προφύλαξης, αποτροπής και προστασίας του παραδοσιακού Ελαιώνα της Άμφισσας.

Πολλά έλαβαν χώρα στη δίκη, που δεν εξέπληξαν το όχι και τόσο πυκνό ακροατήριο ( κούραση και απώλεια εμπιστοσύνης, μετά από τόσα εμπόδια, μεθοδεύσεις και αναβολές ), αλλά και τους έμπειρους νομικούς. Υποβλήθηκε ένσταση για παραπομπή της υπόθεσης στο κακουργιοδικείο, αφού το κατηγορητήριο κάνει λόγο για ενδεχόμενο δόλο κατά την τέλεση της δικαζόμενης εγκληματικής πράξης : διενέργεια εργασιών στον Ελαιώνα σε επικρατούσες καιρικές συνθήκες που έθεταν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές. Κι η ένσταση απορρίφθηκε.

Κατηγορούμενοι που είχαν ανωμοτί εξεταστεί ανακριτικά, παρέλασαν με αέρα ως μάρτυρες για να "φωτίσουν" το Δικαστήριο και για τα διαφυγόντα της κρίσης του κατορθώματά τους.

Άλλοι μάρτυρες εμφανίστηκαν τρακαρισμένοι, κάνοντας βάσιμα να υποτεθούν πιέσεις κλπ.. Οι εκθέσεις, πραγματογνωμοσύνες κ.ά. των εδώ δημοσίων αρμοδίων υπηρεσιών, που επελήφθησαν μετά την καταστροφή, υπήρξαν επιεικώς απαράδεκτες και ο νοών νοείτω.

Έτσι αυξανόταν το βάρος της πολιτικής αγωγής, το οποίο ανέλαβαν και επάξια εκπροσώπησαν τους ζημιωθέντες εντολείς τους και δι΄αυτών τη τοπική κοινή γνώμη, δύο Αμφισσείς Νομικοί, οι κ. Ευάγγελος Παλούκης και Ανάργυρος Ταλαμάγκας, οι οποίοι έσωσαν τη τιμή ολόκληρης της κοινωνίας μας, αφού μόνοι μας ως μάρτυρες, προσκομίσαμε αδιάσειστα στοιχεία για την εξέλιξη της καταστροφής, που δεν ήταν δυνατόν να παραβλεφθούν.

Ομόφωνα το Δικαστήριο έκρινε ενόχους για μια σειρά εγκληματικών ενεργειών, παραλείψεων, ελλείψεων και αμελειών που προκάλεσαν την βιβλικά καταστροφική πυρκαγιά στον ελαιώνα, τέσσερεις (4) εκπροσώπους της αναδόχου εταιρίας κατασκευής του έργου άρδευσης. Στον καθένα επιβλήθηκαν από 4 χρόνια φυλάκιση και χρηματική ποινή 10 χιλιάδων ευρώ, χωρίς ελαφρυντικά. Με 2,5 χρόνια φυλάκιση και με ελαφρυντικά τιμωρήθηκε ο αλλοδαπός εργάτης, απ’ το αυτοκίνητο και τους χειρισμούς του οποίου, ενώ εκτελούσε εργασίες την αποφράδα εκείνη μέρα του καύσωνα και των πολύ ισχυρών ανέμων, προήλθε η πυρκαγιά. Αθώοι κρίθηκαν οι αιρετοί εκπρόσωποι Α' και Β' βαθμών αυτοδιοίκησης κι οι φορείς των τοπικών και Περιφερειακών αρμοδίων κρατικών υπηρεσιών...

Έντονη ήταν κι εκφράστηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η απογοήτευση του κοινού από τη μη καταδίκη των αιρετών αυτοδιοικητικών. Εκεί όμως που η οργή και το περί δικαίου συναίσθημα προκαλούνται εντονότερα, είναι με τις δημόσιες υπηρεσίες ( περιλαμβανομένης και της Πυροσβεστικής ) και τους εκλεκτούς - στο απυρόβλητο - διευθυντές - προΐσταμένους κι όλο το κακό συναπάντημά τους. Ενώ έχουν αναδειχθεί ( και μακροημερεύουν παχυλά αμειβόμενοι ) αξιοκρατικότατα για χρόνια, όλοι τους άφαντοι, ανεύρετοι και κυρίως : ανεύθυνοι…..όπως και όλοι οι αυτοδιοικητικοί και λοιποί παραγοντίσκοι που κρύφτηκαν και συγκάλυψαν τη τεράστια αυτή καταστροφή.

Ποιος υπερασπίσθηκε τον Ελαιώνα ; Δήμαρχος, Αντιδήμαρχος, νυν ή τέως , Αντιπεριφερειάρχης, Περιφερειακός ή , Δημοτικός, ή Τοπικός σύμβουλος , αμειβόμενος Ειδικός σύμβουλος. Όλοι ενδιαφέρονται μόνο για τη καρέκλα και το μισθό ( οι καιροί είναι δύσκολοι…) . Ακόμη τοπικοί φορείς , που έπρεπε να πρωτοστατήσουν για να ξαναφτιάξουμε τον Ελαιώνα μας, απέφυγαν να δώσουν το παρόν , όπως το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, το Επιμελητήριο, πολιτιστικοί και λοιποί σύλλογοι.

Κι όμως, όλοι προστρέχουν, όχι επί …ταις ανάγκαις του τόπου, αλλά σε ημερίδες, εκδηλώσεις , σεμινάρια για το Κάστρο για τον Ελαιώνα, για τη Μητρόπολη και μόνο για το « θεαθείναι ».

Ακόμη και σήμερα ο Δήμαρχος Δελφών κ. Παναγιωτόπουλος, προσκαλεί τους φίλους του, κρυφά, για να μην τους δει κακό μάτι, να συζητήσουν για τη πυρασφάλεια του Ελαιώνα και δεν καλούν τη κ. Πέγκυ Αραβαντινού να τους ενημερώσει αν έγινε η μελέτη πυρασφάλειας, που όλο γίνεται και ακόμη στα λόγια είναι, ή, να τους πει , επειδή συχνά ομιλεί ως εκπρόσωπος της Περιφέρεια , εάν εξασφάλισε το νερό για την άρδευση του Ελαιώνα, ή, θα πάει το έργο άρδευσης των είκοσι επτά εκατομμυρίων ευρώ, χαμένο.

Τώρα, αν το έργο έχει διακοπεί , ή , πότε θα ξαναρχίσει, πότε θα τελειώσει, αν τελειώσει, έχουμε χρόνο προς ενημέρωση.

ΔΕΝ πρέπει όμως να ξεχνάμε και την ολοσχερή καταστροφή από πυρκαγιά, της Ιεράς Μονής Βαρνάκοβας, της Αγίας Λαύρας της Ρούμελης, στις 29 Ιανουαρίου του 2017. Και γι΄αυτή τη καταστροφή εκκρεμούν απαντήσεις.

Μήπως αυτή είναι η πραγματική κρίση, κρίση αρχών και αξιών, που την πληρώνουν οι αθώοι, χρόνια τώρα στην Ελλάδα ;