ΕΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ "ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ" ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ

Πάπυρος του Δερβενίου: Το αρχαιότερο χειρόγραφο «βιβλίο» της Ευρώπης στον κατάλογο της Unesco

Δεκεμβρίου 28, 2017  (πηγή : tapantarei.gr)

 O Πάπυρος ανακαλύφθηκε το 1962 στο Δερβένι Θεσσαλονίκης στη νεκρική πυρά τάφου, ο οποίος ανήκε σε πλούσια κτερισμένη συστάδα τάφων των ύστερων κλασικών χρόνων.

Διασώθηκε, αν και κατακερματισμένος, επειδή απανθρακώθηκε μερικώς, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα κομμάτια που πιθανότατα κάηκαν ολοσχερώς στη νεκρική πυρά.

Ο Πάπυρος του Δερβενίου, ο μοναδικός αναγνώσιμος πάπυρος που έχει διασωθεί στον Ελλαδικό χώρο και το αρχαιότερο χειρόγραφο «βιβλίο» της Ευρώπης ανήκει πλέον, στον κατάλογο «Μνήμη του Κόσμου» της Unesco.

Πρόκειται για την πρώτη Ελληνική εγγραφή στον Διεθνή Κατάλογο του Προγράμματος της UNESCO «Μνήμη του Κόσμου» (Memory of the World). Παρακαταθήκη για την ανθρωπότητα

Το εύρημα είναι κομβικής σημασίας για τη μελέτη της αρχαίας ελληνικής θρησκείας και φιλοσοφίας, καθώς αποδεικνύει την πρώιμη χρονολόγηση των Ορφικών ποιημάτων και προσφέρει μια ιδιαίτερη εκδοχή της Προσωκρατικής φυσικής.

Αποτελεί επίσης παρακαταθήκη για όλη την ανθρωπότητα, καθώς αντανακλά οικουμενικές αξίες και επιχειρεί να δώσει απαντήσεις σε πανανθρώπινα και διαχρονικά ερωτήματα που σχετίζονται με την ερμηνεία του κόσμου, τη μεταθανάτια ζωή, τη συγκρότηση ευνομούμενων κοινωνιών.

Η Διεθνής Συμβουλευτική Επιτροπή του Προγράμματος, που συνεδρίασε στο Αμπού Ντάμπι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων από τις 4 έως τις 6 Οκτωβρίου 2015, αποφάσισε την εγγραφή τού Πάπυρου του Δερβενίου.

Το γεγονός είναι εξαιρετικά σημαντικό, καθώς συμβάλλει στην περαιτέρω ανάδειξη, διαφύλαξη και προώθηση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Το Πρόγραμμα της UNESCO «Μνήμη του Κόσμου» θέτει ως βασικό στόχο τη διαφύλαξη, έναντι της φθοράς και της λήθης, και την ανάδειξη, μέσω της συντήρησης και της διασφάλισης πλήρους προσβασιμότητας, της τεκμηριωμένης κληρονομιάς της ανθρωπότητας (δηλαδή χειρόγραφα, εικονογραφήσεις, αρχεία, ντοκουμέντα, ταινίες κ.ά.).

Ο Πάπυρος του Δερβενίου αποτελεί το αρχαιότερο σωζόμενο αναγνώσιμο «βιβλίο» της Ευρώπης. Χρονολογείται μεταξύ 340 και 320 π.Χ., ωστόσο το περιεχόμενό του φέρεται να αναπαράγει προγενέστερο κείμενο που ανάγεται μεταξύ 420 και 410 π.Χ.

Η ταριχευμένη γυναίκα

Ήταν μέρος ενός ταφικού συνόλου του 3ου αι. μ. Χ., που εκτίθεται από το 2006 στο μουσείο και αποτελείται από τον σκελετό γυναίκας ηλικίας 50-60 ετών και ύψους 1,60 μ., η οποία μουμιοποιήθηκε με τη χρήση ρητινών και αρωματικών ελαίων. Χάρη στην ταρίχευση (που δεν σχετίζεται με την αιγυπτιακή πρακτική), διατηρούνται αρκετά τμήματα μαλακού ιστού, τα φρύδια, οι βλεφαρίδες καθώς και τα μαλλιά της, πλεγμένα σε κοτσίδα.

Το σύνολο βρέθηκε το 1962 στην οδό Αναπαύσεως της Θεσσαλονίκης.

Η υποβολή του φακέλου της υποψηφιότητας έγινε από την πρόεδρο της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO Αικατερίνη Τζιτζικώστα, βάσει προτάσεως της Ελληνικής Επιτροπής για το Πρόγραμμα «Μνήμη του Κόσμου», πρόεδρος της οποίας είναι ο Ομότιμος Καθηγητής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Παναγιώτης Νικολόπουλος.

Για την επιστημονική τεκμηρίωση της υποψηφιότητας η Επιτροπή συνεργάστηκε με τη διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, Πολυξένη-Αδάμ Βελένη.